Haşimoto Tiroidi ve Beslenme
Haşimato tiroidi nedir? Bu otoimmün hastalığın belirtileri nelerdir? İyot tetikleyicileri ve genetik faktörlerle mücadelede selenyumun rolü. Sağlıklı beslenme önerileri ve Haşimato için etkili tarifler burada!
Haşimato Tiroidi Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
- Otoimmün hastalık olan Haşimato tiroidinin temel özellikleri.
- Hastalığın belirtileri arasında yer alan guatr, anti-TPO antikorları, ve hormon düzeyleri.
İyot Tetikleyiciler ve Çevresel Faktörlerin Rolü
- Genetik yatkınlık ve aşırı iyot alımının tiroid hasarına etkisi.
- Çevresel faktörlerin, stresin, gebeliğin, sigara içiminin ve selenyum eksikliğinin Haşimato üzerindeki etkileri.
Sağlıklı Beslenme ve Haşimato İçin Öneriler
- İyotsuz tuz kullanımının önemi ve tuz içeren ürünlerden kaçınma.
- Omega-3 desteği, guatrojenik besinlerden kaçınma, A vitamini kontrolü, süt ürünleri azaltma, ve diğer beslenme tavsiyeleri.
- Haşimato Tiroidi için önerilen tarif: Tuzsuz Kabak Sote.
Haşimato tirodi otoimmun bir hastalıktır, savunma hücreleri tiroid bezine karşı uzun süreli savaş vermektedir. Bu da tiroid bezine harap vermekte sonuçta tiroid yetersizliğine (hipotiroidi) yol açabilmektedir. Belirtiler arasında ilk dönemde hastada ufak bir guatr ve kanda anti-TPO antikor yüksekliği varken TSH, T3 ve T4 hormonları normaldir. Daha sonra zaman içinde hastalık ilerledikçe önce başlangıç halinde tiroit yetmezliği sonra tam tiroit yetmezliği gelişir. Ağrılı tiroid büyümesi, bitkinlik, tükenmişlik, kuvvet kaybı, kilo alımı, kuru cilt, kabızlık, soğuk intoleransı, depresyon, büyüme geriliği, çocuklarda büyümede gecikme, saçlarda kalınlaşma ve dökülme, ses kısıklığı, hafıza ve mental zayıflık, konsantrasyon güçlüğü gibi bulguları bulunmaktadır.
İyot tetikleyici faktörlerin en önde gelenidir. Genetik olarak yatkın bireylerde aşırı iyot alımı doğrudan tiroit hormon sentezini engelleyebilir. Bu nedenle gelişen hasar şiddeti artar ve tiroit bezinin tahribatı hızlanır. Diğer çevresel faktörler stres, gebelik, enfeksiyonlar, sigara içimi, hepatit C enfeksiyonu ve selenyum eksikliğidir. Yakın zamanda yapılan çalışmalar, Haşimato hastalığında selenyum tedavisinin etkili olabileceğini ve tiroid bezine harabiyet veren antikorlarda azalma sağlayabileceğini göstermektedir.
Selenyum güçlü antioksidan etkinliği olan bir mineraldir. Otoimmun tiroid rahatsızlığı olan Haşimato tiroidi hastalığında olumlu sonuçlar vermektedir. Tiroid bezine harabiyet veren antikorlarda azalma sağlayabileceğini göstermektedir. Tedaviye destek olması amacıyla en az 200 mcg’lık selenyum mineralinin kullanımı önerilmektedir. Bu nedenle özellikle tiroit hormonları normal olan Haşimato hastalarında belli aralıklarla selenyum alınması ve iyot kısıtlaması önerilebilmektedir.
Beslenme şekli;
- İyotsuz tuz kullanımı çok önemlidir. Tuz ve tuz içeren bütün ürünlerin tüketimine dikkat edilmelidir.
- Rafine şekerden uzak durun, kompleks karbohidrat dediğimiz tam buğday unu içeren ürünler, arpa, buğday, kepekli ürünler tüketilmelidir. Gluten içeren besinler hassasiyet yaratıyorsa, buğday, arpa, yulaf, çavdar ve bunları içeren gıdaları hekim veya diyetisyen kontrolünde beslenmenizden çıkarmanız, semptomları kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.
- Omega-3 desteği alın. Bu yağ asidinin tiroid hormonlarını düzenleyici etkisi vardır.
- Brokoli, lahana, turp, brüksel lahanasıgibi tiroid bezinin çalışmasını azaltan guatrojenik besinleri tüketmemeye çalışın.
- Tiroid yetmezliğinde A vitamini veya beta karoten yüksektir. Eğer kullandığınız ya da kullanacağınız multivitaminin içerisinde A vitamini varsa almayın.
- Süt ve süt ürünlerini azaltmaya çalışın. Süt ürünleri tsh üzerinde olumsuz etki sağlayabilir. Dilerseniz laktozsuz süt ve süt ürünlerini haftada 1-2 olacak şekilde dengeleyebilirsin.
- Klorin ve florid içeren diş macunu, musluk suyundan kaçınılmalıdır. Tiroid bezindeki iyot reseptörlerini bloke ederler.
- Günlük beslenmeye kayısı, yumurta sarısı, tam tahıllar, kuru erik, maydonoz eklenebilir.
- Tirozin amino asidi, tiroid hormonları üretimi için gerekli olan aminoasittir. T3 ve T4 üretimini destekler. Sığır,tavuk,balık ve hindi eti, kefir,yoğurt,peynir,yumurta gibi gıdalar tirozinden zengindir. Bu gıdaları beslenmenize ekleyebilirsiniz.
Haşimato Tiroidi için yapılabilecek tarif:
Tuzsuz Kabak Sote: 2 adet kabak rendelenip orta boy bir tavada kendi suyuyla suyu çekene kadar kavrulur, soğuduktan sonra içerisine dereotu ve 1 diş sarımsak katılmış yoğurdu üzerine dökerek servis ederek tüketebilirsiniz.
Eczaci Dergisi’ndeki yazima buradan ulasabilirsiniz.
Uzman Diyetisyen Ezgi Öztürk Darici